ART NOUVEAU EN ART DECO GLAS IN BOHEMEN

Bohemen maakte deel uit van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk en is altijd rijk geweest aan natuurlijke bossen en grondstoffen die essentieel zijn voor de productie van glas. De rijke traditie van het Boheemse glas gaat terug tot de 16e en 17e eeuw. De Boheemse glas productie werd in de late 19e eeuw vooral gecontroleerd vanuit Wenen, en de term ‘Bohemian Glass’ wordt niet alleen gebruikt voor glas geproduceerd in Bohemen, maar ook in Oostenrijk, Duitsland en zelfs Polen. De meeste Boheemse glasblazers waren van Tsjechische afkomst, terwijl de fabrieken overwegend Duits waren. De specialistische vakkennis werd vaak doorgegeven van vader op zoon.

Loetz Glasfabriek in Klostermühle 1901

Tegen 1900 was het Boheemse glas ontwikkeld tot een product van hoge kwaliteit met een relatief lage prijs. Naar schatting 75% van het glas dat in 1890 in de Verenigde Staten werd ingevoerd, was afkomstig uit Bohemen. De Boheemse glasblazers volgden de Europese trends op de voet en pasten de bekende laat Victoriaanse, Art Nouveau en Art Deco stijlen toe. De Wiener Werkstätte ontwikkelde met ontwerpers als Josef Hoffmann en Koloman Moser een origineel Weens (glas) design die een grote invloed had op de Boheemse glaskunst. Met de oprichting van Tsjechoslowakije in 1918, hergroepeerde de Boheemse glasindustrie zich om met meer succes te kunnen concurreren. De wereldwijde depressie van de jaren 1920, en later de Duitse invasie van 1939 hebben echter een groot deel van de glasindustrie vernietigd.

In het Tsjechische deel van het Boheemse woud is nu nog maar weinig terug te vinden van de rijke bloeiende glastraditie. De fabriek van Lötz in Klastersky Mlyn (Klostermühle) is volledig verdwenen.

Villa Von Spaun, Klastersky Mlyn 2014

Wel kan men er nog de voormalige villa uit 1901 van Max Ritter von Spaun (opvolger van Weduwe Loetz) vinden, nu opgesplitst in appartemen. Gelukkig is het enorme glasmosaïek aan de voorgevel met vogelafbeeldingen van geïriseerd glas nog grotendeels intakt.

Van de beroemde glasfabriek van Wllhelm Kralik & Söhne in Lenora (Eleonenhain) zijn nog slechts bouwvallen over. Het nabijgelegen Kralik Glasmuseum was in 2014 niet toegankelijk voor publiek, vanwege langdurige herstelwerkzaamheden.

Kralik glasfabriek LENORA (Eleonorenhain), 2014

In het Duitse deel van het Boheemse woud in de omgeving van Zwiesel is veel meer terug te vinden van Boheemse glastraditie. De fabriek van Freiherr Von Poshinger (sinds 1568) bestaat nog steeds in Frauenau, waar ook moderne glasblazerijen zijn (o.a. Eisch) en een prachtig Glasmuseum (link). Een ongelooflijk fraaie collectie van 30.000 stuks Boheems glaswerk is te bewonderen in het Glasmuseum in Passau, Hotel Wilder Mann.

Boheemse glaskunst uit het Art Nouveau of Jugendstil-tijdperk bestaat vaak ​​uit klassieke met de hand bewerkte vazen, bekers en schalen die soms werden vervormd tot gewelfde, organische vormen zoals schelpen, bloemen of boomstammen. Veel stukken hebben een iriserende glans .

Het was de ontwikkeling van Marmoriertes en Lithyalin glas in het midden van de 19e eeuw, die de weg effende voor het iriserende Art Nouveau glas dat zo kenmerkend is voor Boheems Jugendstil glas van de grote producenten Loetz, Pallme König, Rindskopf en Kralik.

Lyalythin glas, Glasmuseum Passau

ENCY BOHEMEN Lyalithin Glass PASSAU

Deze vroege productie van “gemarmerd” glas zette een ontwikkeling in gang van glas design waar zowel de vorm als een vernieuwd kleurenpalet een belangrijke plaats innamen. Het spelen met contrasterende, vaak iriserende kleuren werd tot een bijzondere kunst verheven. kleur- en irisatie-technieken.

De onbetwiste leider op het gebied van kleur- en irisatie-technieken was Loetz, die in 1889 de eerste prijs voor zijn stukken ontving op de Wereldentoonstelling van Parijs. De topstukken van Loetz waren objecten met het Phänomen motief, gegolfde of gevederde kleurschakeringen met een sterke irisering, aangebracht op de buitenkant van het (nog hete) glas.

Loetz Phänomen vaas

ENCY BOHEMEN LOETZ Phanomen vase

Loetz verwierf patent op de Phänomen techniek in 1898, en snel daarna ging het bedrijf ook de Favrile technieken toepassen die waren ontwikkeld door Louis Comfort Tiffany in de Verenigde Staten. De combinatie van beide technieken was een bron van inspiratie  voor Loetz ontwerpers, zoals  E. Prochaska en Franz Hofstätter.

De Kralik glasfabriek in Eleonorenhain was een andere befaamde producent Boheemse glas, minder bekend als Loetz en ook minder gewaardeerd. Tijdens de Art Nouveau periode maakte Kralik veel objecten in de stijl van Loetz, maar ook duidelijk eigen ontwerpen. Sommige geïriseerde vazen van Kralik doen niet onder voor die van Loetz. Niet altijd worden dergelijke objecten herkend als een Kralik en ze worden soms aangeboden onder de naam Loetz.

Kralik vaas geïriseerd

Naast deze kampioenen van de glaskunst in Bohemen tijdens de belle Epoque worden in de komende paragrafen andere Boheemse toonaangevende glaskunstenaars uit de Art Nouveau / Art Deco periode besproken zoals Emmanuel Beranek, Ludwig Moser, Pallme- König, Rindskopf en Franz Welz.

 

Lees meer over de volgende Boheemse glasproducenten en ontwerpers:

BERANEK   KRALIK   LOETZ   MOSER   PALLME-KÖNIG   RINDSKOPF   WELZ

U kunt ook verder lezen over:

ART NOUVEAU EN ART DECO GLAS IN FRANKRIJK

ART NOUVEAU EN ART DECO GLAS IN DUITSLAND

ART NOUVEAU EN ART DECO GLAS IN BELGIË